Furmany

Furmany to wieś położona na północnych krańcach Kotliny Sandomierskiej. W wyniku badań archeologicznych i odnalezionych śladów wiadomo, że na tym terenie, jeszcze w czasach przedhistorycznych istniały już osady ludzkie.

Współcześnie znana nam wieś została założona przez ród Tarnowskich w 1750 roku. Według miejscowej tradycji mieszkańcy wynajmowali się ze swoimi furmankami do przewozu wyrąbywanego z Puszczy Sandomierskiej drewna pod Sandomierz, by dalej flisacy transportowali go w dół Wisły. Na początku osadę zamieszkiwało zaledwie 8 rodzin i 38 osób, by z czasem w sposób naturalny się rozrastać. Na rok 1794 odnotowano już 92 mieszkańców.

W wyniku decyzji władz austriackich, w 1786 roku Furmany wraz z Jeziórkiem przyłączone zostały do Żupawy. Taki stan rzeczy funkcjonował aż do odzyskania przez Polskę niepodległości.

Dzikowski wójt, Jan Słomka zanotował w swoich słynnych „Pamiętnikach włościanina”, że bywały chwile, kiedy całe okoliczne wsie ze wszystkimi zbiorami szły z dymem i zostawał tylko popiół. Do takich zaleczył także i Furmany. Z tego też powodu
w kolejnych wsiach zakładane były straże ogniowe. Furmany były jedną z najmniejszych i najuboższych gromad. Ziemia była tutaj piaszczysta i mało urodzajna. Ale mimo to wśród mieszkańców był wielki zapał i entuzjazm do zbiorowych działań. W 1934 roku, po kolejnym pożarze powołano do życia Ochotniczą Straż Pożarną, której głównym organizatorem i pierwszym naczelnikiem był Michał Kasak. Pod koniec lat 90. wybudowano prowizoryczną remizę na przechowywanie sprzętu pożarniczego. Dopierow 1978 roku rozpoczęto prace zmierzające do powstania Domu Strażaka. Wszystkie prace zakończono
i uroczyście przecięto wstęgę 6 czerwca 1983 roku.

Jeszcze pod koniec XIX wieku, po działającej jedynie tzw. szkoła zimowa, w Furmanach powstała szkoła ze stałym nauczycielem. Po II wojnie światowej, kiedy szkoła uległa dewastacji, odbudowano gmach i dokumentację. Po trzech latach nauki na miejscu, dzieci z Furman kontynuowały swoją edukację w Sokolnikach. W latach 60. kolejno wprowadzono szkołę siedmioklasową, wreszcie ośmioklasową.

W latach 60. dokonano elektryfikacji wsi.

Przez cały czas istnienia Furmany należały do parafii w Trześni. W 1983 roku rozpoczęto budowę własnej świątyni, którą uroczyście poświęcono 9 lat później.

Czy wiesz, że:

  • z każdym rokiem na popularności zyskuje święto wsi, czyli impreza „Zlot Furmanek”,
  • osobą, która z wielkim poświęceniem propagowała kulturę na wsi była Helena Samolej.

Na podstawie:
Benedykt Budziło, Ochotnicza Straż Pożarna w Furmanach w 65. rocznicę powstania, Furmany 1999.
Bożena Grobelska, Beata Wolak, Krzyże i kapliczki przydrożne w gminie Gorzyce, Gorzyce 2011.
Janina Stadnik, O nazwach miejscowych w widłach Wisły i Sanu, Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne 1994, nr 8.