Sokolniki

Sokolniki to służebna wieś królewska, zamieszkana przez sokolników grodu sandomierskiego, osadzona wśród lasów Puszczy Sandomierskiej. Pewna data istnienia tej miejscowości zanotowana została
w Kodeksie Dyplomatycznym Małopolski pod rokiem 1191.

Jednak badania archeologiczne pokazują obecność w tym miejscu ludzkiej osady dużo wcześniej. Kolejne informacje potwierdzające istnienie wsi pojawiały się w dokumentach z czasów panowania Leszka Czarnego, w dziełach Jana Długosza oraz Lustracjach Królewszczyzn starostwa sandomierskiego. W tradycji zachowały się podania o częstych wizytach w tych stronach na polowaniach króla Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły.

Z zachowanych przywilejów Władysława Warneńczyka, Kazimierza Jagiellończyka czy też Zygmunta Starego wiadomo
o zwolnieniach z różnych danin tutejszych mieszkańców. Od chwili utworzenia parafii w Trześni Sokolniki należą do tej wspólnoty.

Po przejęciu tych terenów przez zaborcę austriackiego, wieś jako dobro królewskie, zostały skonfiskowane na rzecz rządu zaborczego. W wyniku aktu sprzedaży obszar ten w roku 1835 został sprzedany Janowi Rochowi Dolańskiemu, którzy byli właścicielami wsi do 1944 roku.

Już w 1853 roku w Sokolnikach założona została tzw. szkoła zimowa, zaś najstarszym istniejącym dokumentem związanym
z edukacją w tej wsi datowany jest na kwiecień 1898 roku. Czasy się zmieniały, kolejne reformy szkolnictwa były wprowadzane
w życie, a szkoła w Sokolnikach rozwijała się, rozbudowywała się podnosząc poziom kształcenia. W roku 2004 za patrona obrała sobie księdza Jana Twardowskiego.

Rok 1856 to czas, kiedy powstała gromada, zarządzana przez wójta wraz z przysiężnymi. Stan ten trwał do roku 1934, kiedy po utworzeniu gminy zbiorowej w Trześni, weszła w jej skład.

Druga połowa XIX wieku i początek XX to czas, kiedy we wsi zaczęły działać organizacje społeczne, Ochotnicza Straż Pożarna (od 1880) oraz Kółko Rolnicze z Kasą Stefczyka (1910/1911).

Po zakończeniu drugiej wojny światowej, przez kolejne dziesięciolecia, wraz z odbudową po wojennych zniszczeniach, odremontowano szkołę, założono bibliotekę (1950), przeprowadzono eklektryfikację (lata 50.), wybudowano nową remizę strażacką (lata 60.), powołano do życia Ludowy Zespół Sportowy (lata 60.), zakończono proces gazyfikacji (1988). W 1985 roku do użytku oddano gmach, w którym swoje siedziby znalazły działające do dzisiaj Dom Kultury oraz Ośrodek Zdrowia.

Podobnie, jak miejscowości położone blisko rzek Wisła, Trześniówka i Łęg, także i Sokolniki doświadczały klęski powodzi
w czasie wielkich wylewów tych rzek. Tak było choćby w roku 1813, 2001 i 2010.

Czy wiesz, że:

  • Król Zygmunt Stary osobnym przywilejem zapewnił dożywotnie użytkowanie 20 barci pszczół w lasach królewskich bez uiszczania daniny miodowej — Michałowi Kaliście — łowcy poprzedniego króla Aleksandra.
  • Z Sokolnik pochodzi Sława Czarnecka poetka, organizatorska miejscowego życia kulturalnego, założycielka zespołów „Malwy’ i „Sokole Gniazdo”.
  • Z Sokolnik pochodzi Leszek Bebło, maratończyk olimpijczyk (Barcelona 1992, Atlanta 1994)

Na podstawie:
Bożena Grobelska, Beata Wolak, Krzyże i kapliczki przydrożne w gminie Gorzyce, Gorzyce 2011.
Marta Michałowicz- Kubal, Grzegorz Kubal, Miejscowości Gminy Gorzyce na przestrzeni wieków, Krosno- Targowiska 1998.
Janina Stadnik, O nazwach miejscowych w widłach Wisły i Sanu, Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne 1994, nr 8.